Το να δημιουργείς είναι να σκέφτεσαι πιο έντονα. Ρεβερντί Π.

Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018

Χαλασμένες γειτονιές, Κ.Χαρπαντίδης



"Η μεταμόρφωση μιας πόλης

Χαλασμένες γειτονιές
         Η πόλη που σκιαγραφείται στα τρία αποσπάσματα από το βιβλίο του Χαρπαντίδη Μανία πόλεως (1993) είναι η Καβάλα, όπως τη διασώζουν από τη μια μεριά οι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας του αφηγητή και από την άλλη μεριά η ιστορική μνήμη, στοιχεία της οποίας αξιοποιεί ο συγγραφέας.  Από τη δεκαετία του 1970 ως σήμερα η Καβάλα μεταμορφώθηκε σε σύγχρονη πόλη, παρουσιάζοντας όλες τις όψεις και όλα τα προβλήματα μιας σύγχρονης μεγαλούπολης (πολυκατοικίες, αστικές συνήθειες, έλλειψη πράσινου και ελεύθερων χώρων για να παίζουν τα παιδιά).

 http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1683,5369/


Θεματικά κέντρα

    Πολυκατοικία- «Αξιοποίηση του αστικού χώρου»
    Φυλακισμένα παιδιά- Έλλειψη παιχνιδιού.

ΕΝΟΤΗΤΑ 1:Η παρακμή της πόλης και η ασχήμια των γειτονιών
(Χαλασμένες γειτονιές……….ο έρωτας)

Το απόσπασμα ξεκινά με την περιγραφή της σύγχρονης πόλης της Καβάλας.
 Ο συγγραφέας αποκαλεί τις γειτονιές χαλασμένες γιατί έχουν χάσει την ομορφιά τους και έχουν αποκτήσει ένα απάνθρωπο πρόσωπο.
Με τη φράση δε νοούνται βέβαια οι γειτονιές που έχουν «χαλάσματα» παλιών σπιτιών. Αντίθετα, πρόκειται για τις γειτονιές με τις πολυκατοικίες, οι οποίες μπορεί να είναι καινούριες, όμως έχουν χαλάσει, έχουν αλλοιώσει την παλιά όψη που είχαν οι γειτονιές της πόλης (υποθέτουμε ότι η παλιά πόλη νοείται με όμορφα και ευρύχωρα παραδοσιακά σπίτια, με γραφικές γειτονιές, με ανθρώπινη όψη).


Τη δεκαετία του 1950, που σε όλη την Ελλάδα προχωρούσε η ανάπτυξη των πόλεων και άρχισαν να χτίζονται πολυκατοικίες, η Καβάλα δεν μπόρεσε να παρακολουθήσει τις εξελίξεις λόγω της παρακμής του καπνεμπορίου που οδήγησε σε οικονομικό μαρασμό την πόλη. Έτσι, το 1970 η Καβάλα προσπάθησε να κερδίσει το χαμένο έδαφος, με αποτέλεσμα να γκρεμιστούν τα παλιά και καλαίσθητα κτίρια και στη θέση τους να χτιστούν πολυκατοικίες πρόχειρα, βιαστικά και επιπόλαια.

Η πόλη ανοικοδομήθηκε χωρίς σχεδιασμό, με βιασύνη, με προχειρότητα, με κακογουστιά και έγινε μια σύγχρονη μεγαλούπολη (όπως οι περισσότερες ελληνικές μεγαλουπόλεις) με άναρχη δόμηση και οικοδομές χωρίς αισθητική.
 Αυτή τη νέα όψη της πόλης, με τα θετικά της (ευκολίες και ανέσεις) αλλά κυρίως με τα προβλήματα της (το απάνθρωπο πρόσωπο και τις αποπνικτικές, άξενες γειτονιές, την έλλειψη πράσινου, κήπων, πάρκων και ελεύθερων χώρων για το παιχνίδι των παιδιών), παρουσιάζει ο συγγραφέας, ανακαλώντας στη μνήμη του στιγμές από την παιδική του ηλικία στην παλιά πόλη με τη φιλόξενη και ανθρώπινη φυσιογνωμία.

Ο συγγραφέας εκφράζει την απέχθεια του για τη σημερινή εικόνα της πόλης που έχει χάσει την όμορφη μυρωδιά του καπνού και φοβάται πως το παρελθόν θα εκδικηθεί τους ανθρώπους καθώς θα είναι υποχρεωμένοι να ζουν σε ένα ψυχρό, απρόσωπο και διαρκώς πιο άσχημο τόπο.
Στο μέλλον οι άνθρωποι σύντομα θα αντιμετωπίσουν ποικίλα προβλήματα ζώντας στις απάνθρωπες συνθήκες που επιβάλλει η νέα οικιστική πραγματικότητα με την έλλειψη πρασίνου και ανοιχτών χώρων παιχνιδιού για τα παιδιά, με την κοινωνική απομόνωση και με την υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής. Και θα νοσταλγήσουν όλοι την παλιά πόλη μετανιώνοντας για την καταστροφή της. Αυτό θα είναι κατά κάποιο τρόπο η εκδίκηση της παλιάς πόλης (του παρελθόντος) για το κακό που της έχουν κάνει. Αυτό είναι το νόημα της φράσης με την προσωποποίηση  του παρελθόντος.


ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Αναμνήσεις από τα παιδικά χρόνια του συγγραφέα
(Παιδί…………..σκοτεινιασμένες καμάρες)

Ο συγγραφέας φέρνει στη μνήμη του την παιδικά του ηλικία, τότε που το μυαλό του ήταν μόνο στο παιχνίδι. Θυμάται τις σχολικές εκδρομές στο φρούριο και τα βράδια που τα παιδιά έτρεχαν πίσω από τα σκυλιά και που άκουγαν τρομακτικές ιστορίες από τους μεγαλύτερους. Όμως όλες αυτές οι αναμνήσεις σβήνουν καθώς σήμερα η πόλη δεν αφήνει πλέον καθόλου χώρο για μια αλάνα ή ένα κήπο.
 Τέλος ο συγγραφέας εκφράζει την ευχή να μπορούσε να βρεθεί ένας όμορφος τόπος όπου θα έβρισκαν καταφύγιο  αυτοί που ακόμα τους αγγίζει η ομορφιά και η μαγεία της νύχτας και εξακολουθούν να ερωτεύονται. 

ΕΝΟΤΗΤΑ 3: Η πόλη έρημη από πάρκα και πράσινο
(Στρέφοντας το βλέμμα……………..ερημιά της επαρχίας)

Ο συγγραφέας βλέπει με θλίψη την ολοκληρωτική απουσία του πράσινου και των πάρκων, τα οποία αποτελούν πηγή ζωής και ομορφιάς. Με ειρωνεία λέει ότι η εικόνα αυτή είναι αποτέλεσμα της αξιοποίησης, απληστίας δηλαδή του ανθρώπου να εκμεταλλευτεί κάθε ίχνος γης και να κερδίζει συνεχώς χρήματα.
Μόνο ένας χώρος έχει μείνει στην πόλη όπου τα παιδιά μπορούν να παίζουν. Ο συγγραφέας θυμάται ότι παλιότερα τα παιδιά ηρεμούσαν με το παιχνίδι ενώ τώρα εξαγριώνονται τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οι σύγχρονες συνθήκες ζωής αλλοιώνουν τον άνθρωπο.

Γλώσσα
Η γλώσσα του κειμένου είναι πλούσια, προσεγμένη και φροντισμένη δημοτική. Ο μεταφορικός λόγος που χρησιμοποιεί κάνει τη γλώσσα του έντονα ποιητική.
Υπάρχουν πολλά σχήματα λόγου( μεταφορές, προσωποποιήσεις, εικόνες)

Ύφος

Το ύφος είναι γλαφυρό, ζωντανό και παραστατικό. Είναι λυρικό λόγω της μεταφορικής γλώσσας και των πολλών  σχημάτων λόγου. Εξαιτίας του πρώτου προσώπου το ύφος γίνεται εξομολογητικό, πιο προσωπικό και αποκτά μια συναισθηματική χροιά και μια νοσταλγική και μελαγχολική διάθεση.

Η αφήγηση  - Ο αφηγητής

Η αφήγηση ακολουθεί κυκλική τροχιά:

Το σημερινό πληγωμένο πρόσωπο της πόλης εξαιτίας της καταστροφικής αξιοποίησης.

• Η παλιά πόλη και η αθεράπευτη νοσταλγία του οριστικά χαμένου.

• Τα σημερινά παιδιά φυλακισμένα στην ασφυκτική - πνιγηρή τσιμεντούπολη.

Τριτοπρόσωπος παντογνώστης στην 1η και 3η ενοτ.(πληροφοριακός χαρακτήρας: αλλοιώσεις αστικού τοπίου, αίτια, απουσία πρασίνου)

Πρωτοπρόσωπος στη 2η ενοτ: α΄ενικό(αναδρομή στα παιδικά χρόνια, νοσταλγικές μνήμες που πληγώνουν). α΄πληθ (εκπρόσωπος – εκφραστής της γενιάς του)

Β΄πρόσωπο («θυμάσαι, εμείς κάποτε...»). Ψευδαίσθηση διαλόγου, αμεσότητα, δραματικότητα

Ο χρόνος

Υπάρχει η αντίθεση του παρελθόντος με το παρόν της πόλης.
Επίσης υπάρχει η πορεία του χρόνου της μέρας: πρωί, μεσημέρι, βράδυ. Αυτό συμβαίνει και στις τρεις ενότητες.

ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο συγγραφέας κινείται, µε αποσπασµατικό τρόπο μέσα από καθημερινή γλώσσα και με μελαγχολική και απαισιόδοξη γραφή, ανάµεσα στις µνήµες της παιδικής του ηλικίας και στα τραύµατα από τη σύγχρονη, άσχημη εικόνα της πόλης µε τις "χαλασµένες" και αφιλόξενες γειτονιές.

Στόχος του λοιπόν είναι να παρακολουθήσουµε µια αντιπροσωπευτική εικόνα σύγχρονης επαρχιακής πόλης, ( της Καβάλας) η οποία ταλαιπωρεί, «πνίγει» τον σύγχρονο άνθρωπο µε την πυκνή δόµηση των πολυκατοικιών, την έλλειψη ελεύθερων χώρων και πρασίνου.

 "Αστικοποίηση και το μέλλον των πόλεων".

 


 Παρακολουθήστε τα παρακάτω βίντεο και γράψτε ένα κείμενο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος στις μεγαλουπόλεις.

 

 


 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου