ΕΝΟΤΗΤΑ 10 Σωκράτης για τη φιλία

Ο Σωκράτης για τη φιλία

Α. Κείμενο 

Ο Ξενοφών (περ. 430-355 π.Χ.), συγγραφέας με έργο πολύπλευρο (βλ. Ενότητα 5), αποτελεί –μαζί με τον Πλάτωνα και τον Αριστοφάνη– μία από τις σημαντικότερες πηγές που διαθέτουμε για τον βίο και τη διδασκαλία του Σωκράτη, αφού ο τελευταίος απέφυγε συνειδητά να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Υπήρξε για μικρό χρονικό διάστημα μαθητής του και δέχτηκε επίδραση από τον μεγάλο φιλόσοφο. Στο έργο του Ἀπομνημονεύματα ο Ξενοφών καταγράφει αναμνήσεις όσων άκουσε από τον δάσκαλό του, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ακόλουθες απόψεις του Σωκράτη για τη φιλία.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12060/extras/texts/index_10_aristotelis/index_10_aristotelis.html

Τοῦτο μὲν πολλῶν ἀκούω, ὡς πάντων κτημάτων κράτιστόν ἐστι φίλος σαφὴς καὶ ἀγαθός, παντὸς δὲ μᾶλλον ἐπιμέλονται οἱ πολλοὶ ἢ φίλων κτήσεως. Καὶ γὰρ οἰκίας καὶ ἀγροὺς καὶ ἀνδράποδα καὶ βοσκήματα καὶ σκεύη ἐπιμελῶς κτῶνται, φίλον δέ, ὃ μέγιστον ἀγαθὸν εἶναί φασιν, οὐχ ὅπως κτήσωνται φροντίζουσι. Καίτοι ποῖος ἵππος ἢ ποῖον ζεῦγος οὕτω χρήσιμον ὥσπερ ὁ χρηστὸς φίλος; Ποῖον δὲ ἀνδράποδον οὕτως εὔνουν καὶ παραμόνιμον; ῍Η ποῖον ἄλλο κτῆμα οὕτω πάγχρηστον; Ὁ γὰρ ἀγαθὸς φίλος ἑαυτὸν τάττει πρὸς πᾶν τὸ ἐλλεῖπον τῷ φίλῳ καί, ἄν τέ τινα εὖ ποιῆσαι δέῃ, συνεπισχύει, ἄν τέ τις φόβος ταράττῃ, συμβοηθεῖ, καὶ εὖ μὲν πράττοντα πλεῖστα εὐφραίνει, σφαλλόμενον δὲ πλεῖστα ἐπανορθοῖ. Ἀλλ’ ὅμως ἔνιοι δένδρα μὲν πειρῶνται θεραπεύειν τοῦ καρποῦ ἕνεκεν, τοῦ δὲ παμφορωτάτου κτήματος, ὃ καλεῖται φίλος, ἀργῶς καὶ ἀνειμένως οἱ πλεῖστοι ἐπιμέλονται.

Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα 2.4.1-7 (διασκευή)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Αυτό ακούω από πολλούς, ότι δηλαδή απ’ όλα τα περιουσιακά στοιχεία το πιο σημαντικό είναι ο ειλικρινής και καλός φίλος · όμως οι περισσότεροι φροντίζουν μάλλον για οτιδήποτε άλλο παρά για την απόκτηση φίλων. Γιατί πράγματι με φροντίδα αποκτούν σπίτια και αγρούς και δούλους και ποίμνια και σκεύη, αλλά φίλο, που λένε ότι είναι το πιο μεγάλο αγαθό, δε φροντίζουν να αποκτήσουν. Και όμως ποιος ίππος ή ποιο ζευγάρι ζώων που χρησιμοποιούνται σε αγροτικές εργασίες ( είναι ) τόσο ανώτερο, όσο βέβαια ο καλός φίλος ; Και ποιος δούλος είναι τόσο καλοπροαίρετος και πιστός ; Ή ποιο άλλο απόκτημα ( είναι ) τόσο χρήσιμο σε όλα ; Γιατί ο καλός φίλος αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του και, αν χρειάζεται να κάνει καλό σε κάποιον, τον ενισχύει βοηθώντας τον, και αν κάποιος φόβος του προκαλεί αναταραχή, τον βοηθάει μαζί με άλλους · και στο φίλο, όταν ευτυχεί, προσφέρει μεγάλη ευχαρίστηση, ενώ, όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες να τον στήσει πάλι στα πόδια του. Αλλά όμως μερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουν δέντρα για τον καρπό τους, και για το απόκτημα που παράγει κάθε λογής καρπούς, που λέγεται φίλος, οι πιο πολλοί φροντίζουν με βραδύτητα και αμέλεια.

ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a10xm.htm

Για τη λέξη κτάομαι, κτῶμαι [= αποκτώ]
θ. κτα-, κτη-, κτε-

		Αρχαία Ελληνική / Νέα Ελληνική	Νέα Ελληνική
		τὸ κτῆμα / το κτήμα κτηματικός κτητικός ὁ κτήτωρ / κτήτορας = ο κάτοχος, ο ιδρυτής ναού, μονής ή ιδρύματος ἡ κτῆσις / κτήση = η απόκτηση τὸ κτῆνος [= (α.ε.) συνήθως στον πληθ.κτήνη: περιουσία που αποτελείται από ζώα, (ν.ε.) ζώο κτηνώδης	-κτώ / -κτώμαι (μόνο ως β΄ συνθετικό) κτηματίας τα κεκτημένα [= αυτά που έχουν αποκτηθεί / κατοχυρωθεί] κτητορικός κτηνωδία
		ἀποκτῶμαι [= (α.ε.) χάνω την περιουσία μου, (ν.ε.) γίνομαι κτήμα κάποιου] ἡ ἀπόκτησις (-η) [= (α.ε.) η απώλεια, (ν.ε.) η απόκτηση] κατακτῶμαι (ν.ε. κατακτώ - κατακτιέμαι) ἡ κατάκτησις / κατάκτηση ἐπίκτητος [= αυτός που έχει αποκτηθεί] ἀκτήμων / ακτήμονας ἡ ἀκτημοσύνη [= η έλλειψη περιουσιακών στοιχείων, η πενία] ὁ κτηνοτρόφος	αποκτώ απόκτημα [= ό,τι έχει αποκτήσει κάποιος] κτηματαγορά κτηματολόγιο κτηματομεσίτης κοινοκτημοσύνη

Λεξιλόγιο

Πηγή:http://www.gkonstantinou.com/

ο Σωκράτης για τη φιλία from Stella Sigourtsidou

Η φιλία είναι εντελώς απαραίτητη για τη ζωή

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C119/464/3085,12347/

Χόρχε Λουίς Μπόρχες, «Ποίημα στους φίλους»

Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου ˙
όμως μπορώ να σ’ ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.

Δεν μπορώ ν’ αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου.
Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.

Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.

Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.

Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ' αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.

Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν
τους φίλους μου και τις φίλες μου,
δεν ήσουν πάνω
ή κάτω ή στη μέση.

Δεν ήσουν πρώτος
ούτε τελευταίος στη λίστα.
Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.

Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.

Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.

Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.

Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.

Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.

[πηγή: Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ποιήματα, μετάφρ. Δ. Καλομοίρης , Ελληνικά Γράμματα, 1995 ]