Άντον Τσέχωφ, "Ένας αριθμός"

 Μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση για τη ζωή του Τσέχωφ

Τσέχωφ, ένας αριθμός from Vaspan 

 

 ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Η βιντεοανάγνωση με την κ. Β. Αρβανιταντώνη:

https://youtu.be/lUDv8WRhb2w

 

Xαρακτηριστικά στοιχεία στο έργο του Τσέχωφ είναι:

1. Στα έργα του Τσέχωφ δεν υπάρχει εμφανής δράση. Ο μύθος είναι εξαιρετικά απλός (πρόκειται για σκηνές καθημερινής ζωής χωρίς φανερή αλληλουχία, χωρίς εκρήξεις και εξαιρετικές περιστάσεις).                                 
2. Βάζει σε δεύτερο πλάνο τη δράση, το μύθο και τονίζει τη σημασία των ίδιων των προσώπων. 
3. Η αναζήτηση του νοήματος της ζωής είναι κεντρικό δραματικό θέμα στα έργα του Τσέχωφ. 
4. Ο Τσέχωφ δημιουργεί  αμφίβολες καταστάσεις που είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν πρέπει να γελάσει ή να συγκινηθεί, αν ο συγγραφέας σοβαρολογεί, παίζει, ειρωνεύεται ή σατιρίζει.   

 

 

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

• Η δειλή και παθητική συμπεριφορά της εργαζόμενης, η ψυχολογική πίεση και η εκμετάλλευση της από τον εργοδότη

• Η φάρσα του αφεντικού

• Ο ρόλος της δασκάλας

Στο κείμενο αυτό ο συγγραφέας με απλό και σχετικά αστείο ύφος παρουσιάζει το πρόβλημα της οικονομικής εκμετάλλευσης των ανθρώπων από τους ισχυρούς, κάτι που ήταν πολύ συνηθισμένο στη Ρωσία της εποχής του Τσέχωφ που τα κύρια χαρακτηριστικά ήταν η φτώχεια και η εξαθλίωση.

Αυτό όμως που προβάλλεται ιδιαίτερα έντονα είναι η παθητική στάση της νεαρής δασκάλας , για να τονίσει ότι πολλές φορές οι ίδιοι οι άνθρωποι ευθύνονται για το γεγονός ότι πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης.

 

Μήνυμα Κειμένου:

Ο Τσέχωφ δίνει μήνυμα προς τους ανθρώπους να είναι αγωνιστικοί, δυναμικοί και να διεκδικούν τα δικαιώματα τους αλλιώς θα πέσουν θύματα κάποιων σκληρών και αδίστακτων ανθρώπων. Οι άνθρωπο δεν πρέπει να είναι δουλικοί αλλά να έχουν αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμό και αυτοπεποίθηση.

---

ΕΝΟΤΗΤΕΣ
1η ενότητα "(σελίδα 106) Τις προάλλες φώναξα στο γραφείο μου ... Ευχαριστώ ψιθύρισε (σελίδα 107)": Η ώρα της πληρωμής της δασκάλας.

 
2η ενότητα "(σελίδα 107) Πετάχτηκα ορθός και άρχισα να βηματίζω ... μερικά ευχαριστώ και βγήκε (σελίδα 107)": Η αποκάλυψη της φάρσας.

Γλώσσα: 
Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή και κατανοητή. Ο συγγραφές χρησιμοποιεί σύντομες και λιτές φράσεις, παρατακτική σύνδεση και πολλά σημεία στίξεως.
 

Ύφος:
Το διήγημα χαρακτηρίζεται από απλότητα και ουσιαστικά πρόκειται και ένα θεατρικό κείμενο, στο οποίο πρωταγωνιστούν δύο άτομα. 

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

• Το διήγημα στηρίζεται κυρίως στο διάλογο μέσα από τον οποίο διαγράφονται οι χαρακτήρες των ηρώων, υπάρχει όμως και η περιγραφή (αντιδράσεις και κινήσεις της Ιουλίας).

• Πολύ λίγα είναι τα σημεία στα οποία αφηγείται τα γεγονότα. Έτσι το κείμενο μοιάζει με ένα μικρό μονόπρακτο θεατρικό έργο

• Ωστόσο υπάρχει και η περιγραφή (αντιδράσεις και κινήσεις της Ιουλίας).

ΤΑ  ΠΡΟΣΩΠΑ

Στο απόσπασμα ο πατέρας των παιδιών και εργοδότης της δασκάλας είναι εύπορος και ανήκει στην ανώτερη αστική  τάξη. 

Στην αρχή παρουσιάζεται επιθετικός και προσπαθεί με κάθε τρόπο να εκμεταλλευτεί την υπάλληλο και να κερδοσκοπήσει εις βάρος της. Η στάση του γίνεται όλο και πιο σκληρή όταν αντιλαμβάνεται ότι η δασκάλα δεν αντιδρά. Ωστόσο, στο τέλος του αποσπάσματος αποκαλύπτει την φάρσα και το ύφος του γίνεται διδακτικό: προσπαθεί να καταλάβει τη δασκάλα και να της μάθει ότι πρέπει να διεκδικεί τα δικαιώματά της. Με αυτό τον τρόπο κατορθώνει να αντιστρέψει τα αρχικά αρνητικά συναισθήματα των αναγνωστών προς το πρόσωπό του και να κερδίσει τελικά τη συμπάθειά  τους. Ο αρχικά σκληρόκαρδος εργοδότης μετατρέπεται σε έναν οργανωμένο και ευρηματικό άνθρωπο, ο οποίος έχει προβλέψει τη συμπεριφορά της Ιουλίας. Σκοπός του είναι η αφύπνιση της Ιουλίας, γεγονός που αποδεικνύει ότι τρέφει αισθήματα συμπάθειας προς το πρόσωπό της.

ΙΟΥΛΙΑ

Ο αφηγητής χαρακτηρίζει την Ιουλία «άβουλη» δικαιολογημένα. Η δασκάλα στην αρχή ψελλίζει κάποιες αντιρρήσεις  (σαράντα/ δύο μήνες και πέντε μέρες ), μπροστά όμως στο αυστηρό και κατηγορηματικό ύφος του εργοδότη υποχωρεί και μαζεύεται. Οι προτάσεις μένουν ανολοκλήρωτες (Όχι, δεν έγινε τέτοιο πράγμα….), τα επιχειρήματά της μένουν μετέωρα (Μα εγώ….που δανείστηκα).  Αντί να υπερασπιστεί τον εαυτό της, να παλέψει για το δίκιο της, φτάνει να συμφωνεί με τις άδικες κατηγορίες του άντρα (Καλά…), επειδή θέλει να συντομεύσει το μαρτύριό της.  Ούτε καν εκφράζει τα συναισθήματά της και την δίκαιη αγανάκτησή της. Ο λόγος της είναι ελλειπτικός, η φωνή της χαμηλή σαν ψίθυρος και τρεμουλιαστή σαν μουρμουρητό, πράγμα που  προδίδει το φόβο, τον πανικό  της και της έλλειψη δυναμισμού της.  Ακόμη και η στάση του σώματος (τσαλακώνει νευρικά την άκρη του φουστανιού) την εκθέτει, γιατί αποκαλύπτει την αμηχανία της.

       Οι αντιδράσεις της περιορίζονται στο νευρικό βήχα, τις ανεξέλεγκτες συσπάσεις του προσώπου, στις σταγόνες του ιδρώτα και των δακρύων, το κοκκίνισμα και τη σιωπή. Αυτή τη σιωπή την υπογραμμίζει ο συγγραφέας  : μα δεν είπε λέξη / δεν έβγαλε άχνα. Και για αυτή τη σιωπή την κατηγορεί.  

 

Η Ιουλία είναι κατά το ήμισυ υπεύθυνη για την άδικη και σκληρή μεταχείριση, γιατί θυματοποιεί τον εαυτό της. Δείχνει  απροστάτευτη, παθητική  και ευάλωτη.  Η σιωπή και η υπακοή  την κάνουν εύκολο θύμα για τον καθένα. Δεν πιστεύει ούτε στον εαυτό της, ούτε στο δίκιο της. Κυρίως, δεν συνειδητοποιεί ότι ακόμα και τα κατοχυρωμένα δικαιώματα πρέπει κανείς να τα διεκδικεί με παρρησία και σθένος. Ακόμα και τις συμφωνίες πρέπει να τις κατοχυρώνει με αγώνα. Όταν ο αφηγητής λέει, λοιπόν,  ότι της λείπει η βούληση, εννοεί ότι της λείπει  η αποφασιστικότητα, η μαχητικότητα, το θάρρος.

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ

Topalis panagivtis.pdf

Κουιζιζάρουμε με την κ. Κ. Σάιτ

https://quizizz.com/join/quiz/64aea31d36dd1f001d357022/start?studentShare=true

Παράλληλο Κείμενο
 
Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Η απόφαση» 

 

Μπέρτολντ Μπρεχτ, «Η απόφαση»

Χρειάζονται πολλά, τον κόσμο για ν' αλλάξεις:
οργή κι επιμονή. Γνώση κ' αγανάκτηση.
Γρήγορη απόφαση, στόχαση βαθιά
ψυχρή υπομονή, κι ατέλειωτη καρτερία.
Κατανόηση της λεπτομέρειας και κατανόηση του συνόλου.
Μονάχα η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει πώς
την πραγματικότητα ν' αλλάξουμε.

Aπό το θεατρικό έργο Η απόφαση (1930)

[πηγή: Μπ. Μπρεχτ, Ποιήματα, μτφρ. Μάριος Πλωρίτης, Θεμέλιο, Αθήνα 1978, σ. 36]