Κείμενο 2:[Πρωταθλητές στα τροχαία ατυχήματα!]
Από τις παρακάτω πηγές μπορούμε να ενημερωθούμε για την οδική μας ασφάλεια.
«Και ο πεζός έχει δικαιώματα» (βίντεο, 08:42min) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]
«Ασφαλής πορεία» (βίντεο, 12:17min) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]
Μ. Δρεττάκης: «Η Ελλάδα "πρωταθλήτρια" στην Ε.Ε. - 15 σε νεκρούς από τροχαία» [πηγή: εφημ. Ελευθεροτυπία]
«Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας 2012 (Άτυπη Κωδικοποίηση)» [πηγή: Ελληνική Αστυνομία]
«Τροχαία - Οδική ασφάλεια» [πηγή: Ελληνική Αστυνομία]
«Ατυχήματα στο δρόμο - Κυκλοφοριακή αγωγή» [πηγή: Οικιακή Οικονομία Α΄ Γυμνασίου]
«Οδική ασφάλεια» [πηγή: Υγεία - ΕΕ. Η δικτυακή πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημόσια υγεία]
«Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας - Πάνος Μυλωνάς» (επίσημος δικτυακός τόπος)
Πηγή:
Τα κυριότερα αίτια των τροχαίων ατυχημάτων –
δυστυχημάτων:
·
Η οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνεύματος
·
Η μη χρήση προστατευτικού κράνους
·
Η απόσπαση προσοχής του οδηγού
·
Η υπερβολική ταχύτητα
·
Η παραβίαση της προτεραιότητας
·
Η παραβίαση σήμανσης
·
Η κίνηση στο αντίθετο ρεύμα
·
Η απότομη και απερίσκεπτη διάσχιση οδοστρώματος
·
Η μη οδήγηση στο άκρο δεξιό της οδού
·
Η ολισθηρότητα του οδοστρώματος
«Οδηγώ με ασφάλεια» σημαίνει:
·
Μαθαίνω και εφαρμόζω τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας
·
Έχω διαρκώς τεταμένη την προσοχή μου στην οδήγηση και τον έλεγχο του
οχήματος
·
Όταν οδηγώ δεν έχω καταναλώσει οινοπνευματώδη ποτά
·
Δεν παραβιάζω τα όρια ταχύτητας
·
Φορώ πάντα ζώνη ασφαλείας
·
Τοποθετώ τα παιδιά σε παιδικό κάθισμα στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου και
τους φορώ ζώνη ασφαλείας
·
Σε περίπτωση που οδηγώ ή είμαι συνεπιβάτης σε μοτοσικλέτα φορώ πάντα κράνος
·
Δεν κάνω αντικανονικά προσπεράσματα
·
Δεν παραβιάζω τον κόκκινο σηματοδότη
·
Σταματώ στο STOP και δίνω προτεραιότητα
·
Δεν μιλώ στο κινητό όταν οδηγώ
·
Δίνω προτεραιότητα στους πεζούς
·
Σέβομαι τα σήματα και τις υποδείξεις των τροχονόμων.
Οι παραπάνω συμβουλές
θα επαναλαμβάνονται διαρκώς με σκοπό να συμβάλλουν στην εμπέδωση της
κυκλοφοριακής και οδικής κουλτούρας.
Κείμενο 3: Η ντροπή των πλαστικών
Κλιματική αλλαγή: το κλίμα είναι στο χέρι σου
Κείμενο 4 [Ας αποβάλουμε το άγχος από τη ζωή μας]
Νιώθουμε ενοχές, όταν χαλαρώνουμε;
Νευρικοί, όταν δε βρισκόμαστε, διαρκώς, "εν δράσει"; Μένουμε
άγρυπνοι, ανησυχώντας, για την αυριανή ημέρα; Αισθανόμαστε σφιγμένοι, ειδικά,
στο σβέρκο μας; Είμαστε ανυπόμονοι, ευέξαπτοι και διακόπτουμε τους άλλους, όταν
μιλούν;
- Δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε και μας απασχολούν πολλά πράγματα;
- Καπνίζουμε ή τρώμε περισσότερο, τελευταία;
- Τρώμε βιαστικά;
- Η ζωή μας φαίνεται γεμάτη κρίσεις και τσακωνόμαστε, συχνά;
- Δυσκολευόμαστε να πάρουμε αποφάσεις;
- Ενοχλούμαστε και απογοητευόμαστε, όταν οι άλλοι δεν κάνουν αυτό που θέλουμε;
- Νιώθουμε συχνά σφίξιμο στο στομάχι, το στόμα μας στεγνό, τις παλάμες μας ιδρωμένες; Την καρδιά μας να χτυπάει δυνατά;
Αν απαντήσαμε ΝΑΙ, σε μερικές, από τις
παραπάνω ερωτήσεις, το άγχος μας βρίσκεται, μάλλον, σε αυξημένα επίπεδα. Κατά
πάσα πιθανότητα, εργαζόμαστε πολύ, μας αρέσουν οι προκλήσεις και είμαστε
φιλόδοξοι.
Τι είναι τελικά το άγχος;
Είναι υπερέκκριση ορμονών, που πλημμυρίζουν το αίμα μας, κάνουν την καρδιά μας να χτυπάει, πιο έντονα και την αναπνοή μας να γίνεται βαριά. Ταυτόχρονα, σφίγγονται οι μύες μας. Όλος ο οργανισμός μας είναι έτοιμος, για δράση. Το άγχος, σε φυσιολογικά επίπεδα, είναι απαραίτητο, γιατί μας κρατάει σε εγρήγορση. Όταν, όμως, είναι αυξημένο και το νιώθουμε, έντονα, σε μικρές καθημερινές καταστάσεις, όπως για παράδειγμα στο πρωινό μποτιλιάρισμα, τότε, αυτή η υπερέκκριση των ορμονών του άγχους μπορεί να ανεβάσει την πίεση του αίματος και να προκαλέσει βλάβες, σε όλο μας το σώμα και, βέβαια, στην καρδιά μας.
Το άγχος, μαζί με την υψηλή πίεση του
αίματος, το υπερβολικό βάρος, την κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης και το
κάπνισμα είναι ένας από τους παράγοντες, που μπορούν να προκαλέσουν
καρδιαγγειακές παθήσεις.
Αντιμετωπίζουμε το άγχος συνολικά
Ας ανακαλύψουμε ποιες καταστάσεις, στη ζωή μας, προκαλούν το μεγαλύτερο άγχος και ας προσπαθήσουμε να τις αντιμετωπίσουμε, θετικά. Όταν υπολογίζουμε το χρόνο, που χρειαζόμαστε, για να κάνουμε κάτι, ας φανούμε γενναιόδωροι! Ας δώσουμε λίγο περισσότερο χρόνο, στον εαυτό μας, ώστε να μη χρειάζεται να πιεστούμε. Ας μάθουμε να λέμε ΟΧΙ, σε ό,τι δε θέλουμε ή δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε. Ας κάνουμε πολλά διαλείμματα, μέσα στην ημέρα, για να μπορέσουμε να σκεφτούμε τι κάνουμε και για να ηρεμήσουμε.
Ας βρούμε μια μορφή άσκησης, που μας
ταιριάζει και ας της αφιερώσουμε λίγο χρόνο, καθημερινά, χωρίς, όμως, να
κουραζόμαστε. Ας προσπαθήσουμε το βράδυ να ξεχάσουμε ό,τι μας απασχολεί και να
κοιμηθούμε. Ούτως ή άλλως, δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα εποικοδομητικό, μέχρι
το επόμενο πρωί! Κι αν ένα βράδυ μείνουμε άυπνοι, ας μη μας απασχολεί. Όσο
περισσότερο το σκεφτόμαστε, τόσο ενθαρρύνουμε την αϋπνία, να μας γίνει
συνήθεια!
Άγχος και διατροφή
Η ώρα του γεύματος πρέπει να είναι ώρα χαλάρωσης και απόλαυσης. Τρώμε πάντα καθιστοί, χωρίς να διαβάζουμε, να γράφουμε ή να απασχολούμαστε, με άλλες δουλειές. Τρώμε, αργά, μασώντας καλά κάθε μπουκιά και φροντίζουμε τα γεύματά μας να είναι ισορροπημένα, με ποικιλία τροφών. Αποφεύγουμε τη ζάχαρη και τις τροφές που την περιέχουν, το αλάτι, τα έτοιμα γεύματα, το κόκκινο κρέας και τους πολλούς καφέδες. Προτιμούμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, κοτόπουλο, ψάρι, δημητριακά, ψωμί ολικής άλεσης, γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, ελαιόλαδο και μαργαρίνη, με χαμηλά κεκορεσμένα.
Ας περιορίσουμε την κατανάλωση αλκοόλ
και ας πίνουμε 2 λίτρα νερό, κάθε μέρα.
Πηγή: FDA
Καταναλωτικά Βήματα - Τεύχος Απριλίου - Μαΐου 2004
Στ’. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
https://app.box.com/s/pxl60tazr13s5189l7zdy5mc71vy8ukbΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ.
Επιρρηματικοί προσδιορισμοί ονομάζονται τα ονοματικά σύνολα που συμπληρώνουν την έννοια του ρήματος, ώστε να γίνει πιο σαφής.
Σήμερα κάνει κρύο. Ο Γιάννης κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη.
Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί μπορεί να συμπληρώνουν και την έννοια ενόςεπιθέτου, (ο δρόμος είναι πολύ στενός) ή ενός επιρρήματος ( φτάσαμε πολύ νωρίς)
ή ενός ουσιαστικού που δηλώνει ενέργεια ( οι προσπάθειές του για τη διαλεύκανσητης υπόθεσης…).
Η μορφή των επιρρηματικών προσδιορισμών:
· Μονολεκτικοί - επίρρημα ( κοίταξε ψηλά)
- απλή πτώση ( ζούσε μόνος του χρόνια)
- επιρρηματική μετοχή (ήρθε τρέχοντας )
- επίθετο (περπατά καμαρωτός)
- το ερωτηματικό μόριο γιατί ( γιατί φωνάζεις;)
· Περιφραστικοί – προθετικά σύνολα ( πήγε στην Αθήνα )
- επίρρημα + προθετικό σύνολο ( συναντηθήκαμε έξω από
το σπίτι )
- επίρρημα + επίρρημα ( τον γνωρίζω πολύ καλά )
- έναρθρη πτώση ( θα ξεκινήσουμε το πρωί)
- διπλή πτώση ( αρχίζει τη δουλειά πρωί πρωί )
- δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις ( ήταν
χαρούμενος, γιατί συναντήθηκε με τους φίλους του ).
Τι εκφράζουν οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί:
Τόπο ( στάση, κίνηση προς έναν τόπο) , Χρόνο, Τρόπο (μέσο, συνοδεία,
παρομοίωση), Ποσό ( αξία, μέτρο, σύγκριση) , Αιτία , Σκοπό , Αποτέλεσμα ,
Αναφορά , Προϋπόθεση ή όρο , Εναντίωση ή παραχώρηση , Βεβαίωση ,
Άρνηση , Δισταγμό ή πιθανότητα.
ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
Εκτός από τα επιρρήματα, που είναι πρωτότυπες λέξεις, υπάρχουν και αυτά που παράγονται από επίθετα ( ωραίος/ωραία), μετοχές(χαρούμενος/ χαρούμενα),
αντωνυμίες(άλλος/ αλλού) και άλλα επιρρήματα(εκεί/ εκείθε).
Οι παραγωγικές καταλήξεις των επιρρημάτων είναι:
-α/- ά/ -ιά :δύσκολα/ δυνατά/ βαριά -ως/ - ώς: βεβαίως/ συνεχώς
- ού: αυτού - θε: ολούθε
· Επιρρήματα σε –α/ -ά/ -ιά παράγονται από
- Επίθετα σε -ος/ -ός (όμορφος/ όμορφα) (αργός/ αργά)
- Επίθετα σε –ύς,- ιά, -ύ (μακρύς/ μακριά)
- Επίθετα σε –ης, -α, -ικο (ζηλιάρης/ ζηλιάρικα)
- Παθητικές μετοχές ( χαρούμενος/ χαρούμενα).
Επιρρήματα σε – ως/ -ώς παράγονται από
- Επίθετα σε –ης/ -ής, -ες/ -ές ( σαφής/ σαφώς) (συνήθης/ συνήθως)
- Επίθετα σε –ος και παθητικές μετοχές (απόλυτος/ απολύτως)
(προηγούμενος/ προηγουμένως)
- Επίθετα που προέρχονται από αρχαίους τύπους μετοχών σε –ων, -ουσα,-ον/
-ών, -ώσα,- ών/ -ών, -ούσα, -ούν (επείγων/ επειγόντως)
Πολλά επιρρήματα σχηματίζονται με την προσθήκη και της κατάληξης –α και της κατάληξης –ως.
Στα ζεύγη αυτά των επιρρημάτων παρατηρούμε τα εξής:
- Μπορεί να μην έχουν καμιά διαφορά στη σημασία και τη χρήση (σ’ αυτό θα
πρέπει βέβαια να συμφωνήσετε κι εσείς) (σ’ αυτό θα πρέπει βεβαίως να
συμφωνήσετε κι εσείς)
- Ο τύπος σε –ως μπορεί να χρησιμοποιείται σε πιο επίσημο ύφος λόγου (
άδικα επιμένεις) ( αδίκως επιμένετε)
- Ο τύπος του επιρρήματος σε –α μπορεί να έχει διαφορετική σημασία από τον τύπο του επιρρήματος σε –ως ( ντύνεται απλά) ( ήθελα απλώς να τον δω).
- Μπορεί να μην έχουν καμιά διαφορά στη σημασία και τη χρήση (σ’ αυτό θα
πρέπει βέβαια να συμφωνήσετε κι εσείς) (σ’ αυτό θα πρέπει βεβαίως να
συμφωνήσετε κι εσείς)
- Ο τύπος σε –ως μπορεί να χρησιμοποιείται σε πιο επίσημο ύφος λόγου (
άδικα επιμένεις) ( αδίκως επιμένετε)
- Ο τύπος του επιρρήματος σε –α μπορεί να έχει διαφορετική σημασία από τον τύπο του επιρρήματος σε –ως ( ντύνεται απλά) ( ήθελα απλώς να τον δω).
Απλά = με απλότητα απλώς = μόνο
Άμεσα = χωρίς περιστροφές αμέσως= χωρίς χρονοτριβή
Αδιάκριτα =χωρίς διακριτικότητα αδιακρίτως =χωρίς διάκριση
Έκτακτα = πολύ ωραία εκτάκτως = ξαφνικά
Ακριβά = ποσοτικό επίρρημα ακριβώς = τροπικό επίρρημα
Τέλεια =με τελειότητα τελείως = εντελώς Ιδιαίτερα = πολύ ιδιαιτέρως = ξεχωριστά
Μαθαίνω ότι:- Οι παράγραφοι και οι προτάσεις ενός κειμένου συνδέονται:
α. με τη χρήση συνδετικών λέξεων που δηλώνουν αντίθεση (π.χ. όμως), αιτιολόγηση (π.χ. γιατί) κτλ.
β. με τη χρήση συνδετικών φράσεων όπως: ο κυριότερος παράγοντας, μία από τις σημαντικότερες αιτίες κτλ.
γ. με έμμεση αναφορά στην προηγούμενη παράγραφο ή περίοδο η οποία γίνεται με:
• επανάληψη της τελευταίας ιδέας της παραγράφου ή της περιόδου
• επανάληψη του κεντρικού νοήματος της προηγούμενης παραγράφου ή της προηγούμενης περιόδου
• επανάληψη μιας λέξης ή φράσης της προηγούμενης παραγράφου ή περιόδου.
δ. με ερώτηση.
ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ-ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ
ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ, ΠΕΡΙΟΔΩΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ
Συχνά στο
γραπτό λόγο δυσκολευόμαστε στη σωστή σύνδεση και σύνθεση ώστε το κείμενό μας να
παρουσιάζει συνοχή και αλληλουχία. Αυτό απαιτεί επιλογή της κατάλληλης
συνδετικής λέξης ή φράσης που θα δέσει σφιχτά και φυσικά το κείμενό μας.
Οι πιο
γνωστές συνδετικές-διαρθρωτικές λέξεις και εκφράσεις για την παραγωγή γραπτού
λόγου
Τρόποι έναρξης μιας θεματικής περιόδου:
«Είναι
γνωστό ότι...»
«Είναι κοινά παραδεκτό..»
«Είναι
γεγονός ότι...»
«Είναι
ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη....»
«Κατά κοινή ομολογία...»
«Υποστηρίζεται
συχνά ότι...»
«Λέγεται
συχνά ότι...»
Συνδετικές λέξεις - φράσεις που συνδέουν τη θεματική πρόταση με τις λεπτομέρειες
«Ειδικότερα...»
«Πράγματι...»
«Πιο
συγκεκριμένα...»
«Αναλυτικότερα...»
«Γι΄ αυτό
λοιπόν...»
«Με άλλα
λόγια...»
«Φυσικά...»
«Βέβαια...»
«Έτσι..»
«Οπωσδήποτε...»
«Αρχικά...»
«Στην
περίπτωση αυτή...»
«Αυτό ισχύει
στο μέτρο που....»
«Είναι
αλήθεια ότι...»
« «Εκείνο
που έχει ιδιαίτερη σημασία...»
«Με αφετηρία
τη θέση αυτή...»
«Κατά
συνέπεια είναι ανάγκη...»
«Σε μια
τέτοια περίπτωση....»
«Με δεδομένα
τα παραπάνω δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι...»
Ενδεικτικοί τρόποι έναρξης της περιόδου κατακλείδας
«Συνοψίζοντας
μπορούμε να επισημάνουμε...»
«Εύκολα,
λοιπόν, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα...»
«Αβίαστα,
λοιπόν, συνάγεται το συμπέρασμα...»
«Γίνεται,
επομένως, εύκολα αντιληπτό...»
«Εύκολα,
λοιπόν, μπορεί ο καθένας να συμπεράνει...»
«Από όλα τα
παραπάνω γίνεται φανερό...»
Για να εισαγάγουμε την άποψή μας.
Κατά τη γνώμη μου…
Κατά την άποψή μου…
Πιστεύω ότι…
Νομίζω ότι…
Υποστηρίζω ότι…
Έχω την άποψη ότι…
Έχω τη γνώμη ότι…
Είμαι σίγουρος/η ότι…
Έχω πειστεί, (είμαι πεπεισμένος/η) ότι…
Για να εισαγάγουμε μια σειρά από επιχειρήματα.
Κατ’ αρχάς,…
∆ευτερευόντως,…
Τέλος,…
Για
να προσθέσουμε επιχειρήματα.
Περαιτέρω,…
Επίσης,…
Εκτός από
αυτό,…
Για να εκφράσουμε την αιτία
Τα σημαντικότερα προβλήματα εξαιτίας του γεγονότος ότι…
δημιουργούνται… επειδή…
Το γεγονός
αυτό οφείλεται σε…(στο ότι)
Για να εκφράσουμε αποτέλεσμα.
Γι αυτό το
λόγο…
Συνεπώς,…
Άρα,…
Ως
αποτέλεσμα,…
Κατά
συνέπεια
Για να δώσουμε έμφαση.
Φυσικά,…
Προφανώς,
Αναμφισβήτητα,…
Χωρίς
αμφιβολία…
Οπωσδήποτε …
Γίνεται
ξεκάθαρο ότι…
Για να γενικεύσουμε.
Γενικά,…
Σε γενικές γραμμές…
Συνολικά,…
Υπάρχουν
αρκετές κατηγορίες διαρθρωτικών λέξεων με τις οποίες επιτυγχάνονται ποικίλες
νοηματικές σχέσεις. Τέτοιες είναι οι ακόλουθες:
Αντίθεση – Εναντίωση: αλλά, όμως, ενώ,
αντίθετα, ωστόσο, απεναντίας, κι όμως, πέρα απ’ αυτά όμως, μολονότι, παρά το
γεγονός ότι…κτλ
Χρονική σειρά -Ακολουθία νοημάτων:
όταν, αφού, καθώς, αρχικά, μόλις, σήμερα, τέλος, πριν από, στον αιώνα μας,
ύστερα, τώρα, μέχρι κτλ.
Διευκρίνιση: λόγου χάρη, για παράδειγμα
κτλ.
Σύγκριση και σκοπός: συγκριτικά, σε
σχέση, παρά, απ’ όσο, απ’ ότι κτλ. σκοπός, για να, επιδίωξη, στόχος κτλ.
Επιβεβαίωση -Συμφωνία –Αποδοχή:
βεβαίως, εξάλλου, σίγουρα, παράλληλα, είναι αλήθεια, πράγματι, αναμφισβήτητα,
αναμφίβολα κτλ.
Έμφαση –Επιτονισμός: μάλιστα, θα ήθελα
να τονίσω ότι, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, αξίζει να επισημανθεί ότι,
παρουσιάζεται επιτακτική η ανάγκη να…, πράγματι, κατεξοχήν, προπάντων, το
σημαντικότερο είναι κτλ.
Επεξήγηση και αποτέλεσμα: δηλαδή,
ειδικότερα, με άλλα λόγια ,συγκεκριμένα κτλ. αποτέλεσμα, ώστε, οπότε, λοιπόν,
συνεπώς κτλ.
Συμπέρασμα: τελικά, άρα, επιλογικά,
συμπερασματικά, συνεπώς, επομένως, ανακεφαλαιώνοντας, συνοψίζοντας τα παραπάνω
κτλ.
Προϋπόθεση και αρίθμηση: με την
προϋπόθεση, αν, εκτός αν, εφ’ όσον κτλ. πρώτον, τέλος, κατ’ αρχάς κτλ.
Γενίκευση και δισταγμός: γενικά,
ευρύτερα, τις περισσότερες φορές κτλ. μήπως, μη(ν) κτλ.
Προσθήκη –πρόσθεση: συμπληρωματικά,
ακόμη, επίσης, επιπρόσθετα, επιπλέον, ή, και, παράλληλα, αφ’ ενός…αφ’ ετέρου,
εξάλλου, κατά πρώτο λόγο…κτλ.
Αιτιολόγηση: γιατί, διότι, επειδή
,αφού, εξαιτίας, που, γι’ αυτό το λόγο, το φαινόμενο οφείλεται, καθώς, μια που,
λόγος είναι κτλ.
Τοπική σχέση και διαχωρισμός: όπου, ή,
είτε -είτε, μπορεί να κτλ.
Ταξινόμηση και ομοιότητα: απ’ τη μια,
απ’ την άλλη, κατά πρώτο λόγο κτλ. όπως, σαν, ομοίως, το ίδιο ισχύει,
παρουσιάζει κοινά στοιχεία κτλ
Μεταβατικές
- διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου