Μανιτάρια στην πόλη, Ίταλο Καλβίνο

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ - Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2581,21815/

Ιταλο Καλβινο

O Ίταλο Καλβίνο (1923-1985) είναι πεζογράφος και δοκιμιογράφος ιταλικής καταγωγής. Σπούδασε γεωπονία και φιλολογία. Εμφανίστηκε στα ιταλικά γράμματα το 1947. Τα πρώτα έργα του είναι εμπνευσμένα από την αντίσταση των Ιταλών εναντίον του γερμανικού φασισμού. Στα επόμενα έργα του πραγματεύεται την πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής, ενώ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις επιπτώσεις που έχει η εκβιομηχάνιση στη ζωή των ανθρώπων. Κυριότερα βιβλία του: Oι πρόγονοί μας: ο διχασμένος υποκόμης (1952), O αναρριχώμενος βαρόνος (1957) και O ανύπαρκτος ιππότης(1959) (τριλογία μυθιστορημάτων), Oι δύσκολοι έρωτες (1958, διηγήματα), Μαρκοβάλντο ή Oι εποχές στην πόλη(1963), Το κάστρο των διασταυρωμένων πεπρωμένων (1969), Oι αόρατες πόλεις (1972), Πάλομαρ (1983).

ΘΕΜΑ: Η χαρούμενη ανακάλυψη των μανιταριών από τον Μαρκοβάλντο και η ομαδική δηλητηρίαση όσων τα έφαγαν.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Οι κίνδυνοι που απειλούν τον άνθρωπο εξαιτίας της απομάκρυνσης από τη φύση και της διαβίωσης στο μολυσμένο περιβάλλον της πόλης.

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ:

1.Αναλύεται το περιβάλλον της πόλης

2.Η δύσκολη και απάνθρωπη πολλές φορές ζωή των ανθρώπων της πόλης

3.Η νοσταλγία που νοιώθουν οι άνθρωποι των μεγάλων αστικών κέντρων για τη φύση,το φυσικό κόσμο

4.Αναλύονται οι σχέσεις και τα συναισθήματα(σκέψεις)των ανθρώπων της πόλης.

Δομή του κειμένου 

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Α' ενότητα (Μια μέρα... στη γυναίκα και στα παιδιά τους):

Β' ενότητα (-Ακούστε τι θα σας πω... αν σας ξεφύγει κουβέντα):

Γ΄ενότητα (Το άλλο πρωί... ήθελαν να μεγαλώσουν):

Δ' ενότητα (Τη νύχτα έβρεξε ... και πήγε σπίτι του):

Ε' ενότητα (Ωστόσο σύντομα... αγριοκοίταζαν ο ένας τον άλλο):

Ενότητα 1^η: (Μια μέρα …….ύπαρξης του)

Τίτλος: Η αγάπη του Μαρκοβάλντο για τη φύση

Η ιστορία αρχίζει σαν παραμύθι. Μανιτάρια φυτρώνουν σε μια πόλη αλλά κανείς δεν τα παρατηρεί παρά μόνο ο ήρωας της ιστορίας που δεν ενδιαφέρεται για τα στοιχεία της πόλης και τον τεχνικό πολιτισμό  αλλά για  οτιδήποτε έχει σχέση με το φυσικό περιβάλλον.

Ενότητα 2^η: (Έτσι ένα   πρωί………..κουβέντα)

 Τίτλος: Η ανακάλυψη των μανιταριών από το Μαρκοβάλντο και η αντίδραση του. 

Ο Μαρκοβάλντο ενθουσιάζεται όταν ανακαλύπτει τα μανιτάρια και  τα αντιμετωπίζει σαν ένα σπάνιο απόκτημα.Η ψυχή του γεμίζει με χαρά, ελπίδα αισιαδοξία και προσδοκία. Αγωνιά για την τύχη τους, αποκαλύπτει το πολύτιμο μυστικό στην οικογένεια του χωρίς να πει όλες τις λεπτομέρειες και αρχίζει να τον τυλίγει μια μανία ιδιοκτησίας καθώς φοβάται ότι κάποιος θα του στερήσει τη σημαντική ανακάλυψη του.

Ενότητα 3^η: ( Το άλλο πρωί …..μεγαλώσουν)

Τίτλος: Ο Αμάντιτζι κίνδυνος για τα μανιτάρια του Μαρκοβάλντο

Ο Μαρκοβάλντο ανακαλύπτει ότι ο οδοκαθαριστής Αμάντιτζι γνωρίζει για τα μανιτάρια και αρχίζει ένας ανταγωνισμός μεταξύ τους. Ο Μαρκοβάλντο πιστεύει οτι ο Αμάντιτζι αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τα μανιτάρια του καθώς μπορεί να τα καταστρέψει.

Ενότητα 4^η: (Τη νύχτα ….σπίτι του)

 Τίτλος: Ο Μαρκοβάλντο, ο Αμάντιτζι και οι υπόλοιποι μαζεύουν μανιτάρια

Ο Μαρκοβάλντο με την οικογένεια του πηγαίνουν να μαζέψουν μανιτάρια. Εκεί συναντούν και τον οδοκαθαριστή που μαζεύει μανιτάρια και μάλιστα γνωρίζει την ύπαρξη και μεγαλύτερων μανιταριών. Τότε ο Μαρκοβάλντο αναγκάζεται να γίνει γενναιόδωρος και καλεί και όλους τους περαστικούς να μαζέψουν οι οποίοι ενθουσιάζονται με το γεγονός.

Ενότητα 5^η: (Ωστόσο……τον άλλο)

  Τίτλος: Η ομαδική  δηλητηρίαση

Τα μανιτάρια της πόλης ήταν τελικά μολυσμένα, κάτι που οδηγεί στην ελαφρά δηλητηρίαση όλων. Ο άνθρωπος που ζει στην πόλη δεν μπορεί να χαρεί τη φύση και τις ομορφιές της. Τα στοιχεία της φύσης δεν μπορούν να επιβιώσουν στο αφιλόξενο περιβάλλον των τσιμεντουπόλεων. Ο Μαρκοβάλντο στο τέλος παρουσιάζεται θυμωμένος , απογοητευμένος και  λυπημένος με την εξέλιξη. Η εξαναγκασμένη γενναιοδωρία του δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

 ΑΣΤΥΦΙΛΙΑ: η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού στα αστικά κέντρα

Προβλήματα ανθρώπων που ζουν στην πόλη:

• Απομάκρυνση από τη φύση, ζουν μακριά απ' τη φύση, σ' ένα άχαρο κι αφιλόξενο περιβάλλον (ο γκρίζος και άχαρος κόσμος που τον περιέβαλλε).
• Αποξένωση ανθρώπων, αλλοτρίωση, μοναξιά, άγχος.Στις σχέσεις τους κυριαρχεί η καχυποψία και ο ανταγωνισμός.

• Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, μόλυνση του περιβάλλοντος. Συχνά, η εργασία τους είναι μονότονη (καθόταν και ξεφόρτωνε) και οι οικονομικές τους απολαβές περιορισμένες   

   

 ΤΟ ΜΑΝΙΤΑΡΙ  ΚΑΙ  Ο ΗΡΩΑΣ     

Είναι ένας φτωχός άνθρωπος, που δεν είναι ευχαριστημένος από τη δουλειά του και από το μικρό εισόδημα του. 

Δεν του αρέσει ο τρόπος ζωής στις πόλεις για αυτό και απεγνωσμένα αναζητά στοιχεία της φύσης που θα του δώσουν λίγη χαρά και θα αλλάξουν τη μονότονη ζωή του. 

Συναισθήματα και διάθεση του Μαρκοβάλντο

Η διάθεση του ήρωα και τα συναισθήματά του περνούν από διάφορες φάσεις ανάλογα με τα γεγονότα.

Πιο συγκεκριμένα:

Α) Βλέπει τα μανιτάρια:

χαρά, ευτυχία, το θεωρεί μικρό θαύμα, κρυμμένο θησαυρό, στη δουλειά του ήταν αφηρημένος.

Β)Το αποκαλύπτει στην οικογένειά του:

μοιράζεται τη χαρά του, ανυπομονεί να το κόψει, όμως τον κυριεύει ο φόβος και η ανησυχία ( μήπως τα βρουν

άλλοι), γίνεται καχύποπτος, διακατέχεται από ανταγωνισμό, ατομικιστικό πνεύμα και κτητική διάθεση . Αυτό δείχνει την αλλοτρίωση και την αποξένωση των ανθρώπων στην πόλη.

Γ) Βλέπει τον Αμάντιτζι και άλλους να τα μαζεύουν:

νιώθει οργή, εμπάθεια, ανταγωνισμό και απογοήτευση.

Δ)Τελικά: αλλάζει διάθεση και γίνεται γενναιόδωρος και φιλικός, θέλει να τα μοιραστεί, ίσως δεν είχε αλλοτριωθεί ριζικά.

Ρόλος των μανιταριών:

δίνουν ένα μήνυμα ελπίδας που όμως στο τέλος αποδεικνύεται απατηλό και επικίνδυνο (δηλητηρίαση), διάψευση της ελπίδας.

                                                                                  

- Το αφήγημα προβάλλει το ψυχικό αδιέξοδο του σύγχρονου ανθρώπου της μεγαλούπολης, ο οποίος υποφέρει από την έλλειψη επαφής με τη φύση και βλέπει την ποιότητα της ζωής του να υποβαθμίζεται, παρά την οικονομική πρόοδο και τις ανέσεις που του είχε εξασφαλίσει η αστική ζωή.

- Τα συναισθήματα που δημιουργεί το πικρό χιούμορ του αφηγήματος είναι θλίψη και απαισιοδοξία, ενώ ο αφελής και ονειροπόλος πρωταγωνιστής προκαλεί τη συμπάθεια και κάποτε το ειρωνικό χαμόγελο του αναγνώστη.

  

ΓΛΩΣΣΑ- ΥΦΟΣ

Η γλώσσα είναι δημοτική, απλή, καθημερινή, χωρίς πολλά επίθετα και πολλά σχήματα λόγου.

Το ύφος είναι απλό, άμεσο, ζωντανό, παραστατικό και στο  τέλος χιουμοριστικό.

Η τελική ανατροπή στο κείμενο μάλλον προκαλεί στον αναγνώστη πικρό γέλιο αφενός για τις επικίνδυνες συνθήκες ζωής στην πόλη και αφετέρου για τη συμπεριφορά των ανθρώπων που δεν μπορούν να διακρίνουν το πραγματικό πρόβλημα και αναπτύσσουν εχθρικά αισθήματα χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος. 

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ-  ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Αφήγηση, Περιγραφή, Διάλογος, Εσωτερικός Μονόλογος, Σχόλιο του αφηγητή.

Ο αφηγητής δε συμμετέχει στην ιστορία, αλλά εμφανίζεται σαν να μπορεί να τα παρακολουθεί και να τα γνωρίζει όλα (Παντογνώστης) (μηδενική εστίαση).

Τα γεγονότα παρουσιάζονται με τη σωστή χρονική σειρά.  γ' πρόσωπη αφήγηση.

Εκτός από την αφήγηση υπάρχει και ο διάλογος μέσα από τον οποίο αποκαλύπτεται ο χαρακτήρας και τα συναισθήματα των ηρώων και ο οποίος χαρίζει ζωντάνια και αμεσότητα στο κείμενο.

 Εκφραστικά μέσα:

1) Μεταφορές: στα πόδια των δέντρων..., στην καρδιά της πόλης, ξεψάχνιζαν την άσφαλτο... με τη σκούπα.

2) Εικόνες: (οπτικές) Τα μάτια ... ποτέ, ... όπως σας βλέπω και με βλέπετε.

3) Μετωνυμία: Μια ωραία τηγανιά!, ανέλπιστη σοδειά (το περιέχον αντί του περιεχομένου).

4) Επίθετα: στενή πρασιά, άγονη και σκασμένη γη, κρυμμένους θησαυρούς, πορώδη σάρκα, δανεικό καλάθι, ανέλπιστη σοδειά, ζηλότυπο και δύσπιστο φόβο.

5) Προσωποποιήσεις: καχύποπτη σκέψη, ζηλότυπο και δύσπιστο φόβο

Φύλλο εργασίας