Οι μορφές του υποκειμένου
Μαθαίνω για
το υποκείμενο
Μαθαίνω για
το υποκείμενο 
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕ ΑΧΩΡΙΣΤΑ ΜΟΡΙΑ
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕ ΑΧΩΡΙΣΤΑ ΜΟΡΙΑ
Παραγωγή είναι η διαδικασία κατά την οποία από μια λέξη
σχηματίζουμε, με την προσθήκη κάποιων στοιχείων, κάποιες άλλες λέξεις (παράγωγες
λέξεις). Π.χ. από τη λέξη «παιδί» τη λέξη «παιδάκι».
Ο συνηθέστερος τρόπος με τον οποίο παράγονται λέξεις είναι ο εξής:
- προσθέτουμε στο θέμα της λέξης κάποια παραγωγικά στοιχεία. Τα στοιχεία αυτά ονομάζονται προσφύματα και η διαδικασία προσφυματική παραγωγή. Τα στοιχεία αυτά προστίθενται είτε αριστερά, δηλαδή πριν, από το θέμα και ονομάζονται προθήματα [π.χ. προσθέτουμε μια πρόθεση ή το στερητικό α πριν τη λέξη (φεύγω → διαφεύγω, κακός → άκακος)] είτε δεξιά, δηλαδή μετά το θέμα και ονομάζονται επιθήματα [π.χ. στο θέμα της λέξης προσθέτουμε μια νέα διαφορετική κατάληξη, που λέγεται παραγωγική κατάληξη (πατέρας→πατερούλης)].
Τα πιο συνηθισμένα προθήματα είναι τα αχώριστα μόρια.
Άρα, αχώριστα μόρια είναι οι λέξεις (παραγωγικά μορφήματα) οι οποίες δεν
στέκονται μόνες τους στο λόγο και χρησιμοποιούνται μόνο για την παραγωγή άλλων
λέξεων.
Αχώριστα Μόρια
Α) Λόγια
Μόρια
|
Σημασία
|
Παράδειγμα
|
|
1
|
αρχί
|
1)Ανώτερος,
2)πρώτος,
|
1)Αρχιστράτηγός
2)αρχιμηνιά
|
2
|
αμφί
|
1)Και τα δύο
2)Και από τις δυο πλευρές
|
1)Αμφίβιο
2)αμφιβάλλω
|
3
|
Δια-, δι-
|
1.
Διανομή
2.
Χωρισμό
3.
Διαφορά/ ασυμφωνία
4.
Εναντιότητα
5.
Κίνηση μέσα από τόπο
6.
Κίνηση παντού
7.
Υπεροχή
8.
Χρόνο
9.
Σχέση/ το μεταξύ
διακοπή
|
1.
Διαιρώ
2.
Διακρίνω
3.
Διαφωνώ
4.
Διαμάχη
5.
Διασχίζω
6.
Διασκορπίζω
7.
διακρίνομαι
8.
διαμένω
9.
διαπολιτισμικό, διαπροσωπικός
|
4
|
Διχο-
|
1.
Χωρίζω (στα δυο)
2.
Χωρίζω σε δυο ίσα μέρη
|
1.
Διχόνοια,
2.
διχοτόμηση
|
5
|
Δυσ-
|
1. Αναίρεση
του β συνθετικού
2.
Άσχημο
3.
δυσκολία
|
1.
Δυσάρεστος
2.
Δυσοσμία
3.
Δυσνόητο
|
6
|
Εισ-
|
Κίνηση
προς τα μέσα
|
Είσοδος
|
7
|
Εκ- , εξ-(μπροστά από φωνήεν)
|
1.
Κίνηση προς τα έξω
2.
Αλλαγή
3.
Επίταση/ το πολύ
|
1.
Έξοδος
2.
Εκχριστιανίζω
3.
εκκωφαντικός
|
8
|
Εν-, εγ-
(μπροστά από κ,γ,χ), εμ- (μπροστά από π, β φ, μ),
Ερ-(
μπροστά από ρ)
Ελ-
(μπροστά από λ)
|
1.
ένταξη
2.
προσθήκη στην ιδιότητα του β συνθετικού
3.
υπαγωγή σε κατάσταση
|
1.
Ενήλικος
2.
Έμπειρος
3.
έγκυος
|
9
|
Επί- επ- (μπροστά από φωνήεν) εφ- (μπροστά από λέξη που έπαιρνε δασεία
στα αρχαία ελληνικά)
|
1.
πάνω
2.
προσσθήκη
3.
μετά
|
1.
έφιππος
2.
επιπρόσθετος
3.
επιτάσσω
|
10
|
Ημι-
|
μισό
|
Ημισέληνος
|
11
|
Περί-
|
1.
γύρω
2.
πολύ
3.
αδιαφορία
4.
φροντίδα
|
1.
περιστρέφομαι
2.
περίφημος
3.
περιφρόνηση
4.
περιποίηση
|
12
|
Ευ-
|
Καλό, πολύ
|
Ευαγγέλιο, ευάερο
|
13
|
Συν-,
συγ- (μπροστά από κ,γ,χ), συμ- (μπροστά από π, β φ, μ),
συρ-( μπροστά από ρ)
συλ- (μπροστά από λ)
|
Μαζί, συνοδεία
|
Συγκάτοικος, συμμετοχή
|
14
|
Υπό, υφ- (μπροστά
από λέξεις που έπαιρναν δασεία στα αρχαία ελληνικά)
|
1.
κάτω από
2.
σε κατώτερη θέση
3.
κρυφά
4.
λίγο
|
1.
υπόγειος
2.
υποδεκανέας
3.
υποθάλπω
4.
υφάλμυρος
|
15
|
Ομο-
|
Ίδιο
|
Ομόνοια
|
16
|
Τηλε-
|
Από μακριά
|
τηλέφωνο
|
17
|
Παν-
παγ- (μπροστά από κ,γ,χ), παμ- (μπροστά από π, β φ, μ),
παρ-( μπροστά από ρ)
παλ- (μπροστά από λ)
|
1.
πάρα πολύ
2.
τελείως, όλος
|
1.
Πανέμορφος
2.
πανάθλιος, παλλαϊκός
|
18
|
Αεί-
|
Πάντα, αδιάκοπα
|
Αειθαλής, αεικίνητος
|
19
|
Ενδο-
|
Στο εσωτερικό
|
ενδοφλέβιος
|
20
|
Υπερ-
|
1.
Πάνω
2.
Πάρα πολύ
|
1.
Υπερώο
2.
υπέρογκός
|
21
|
Προ
|
1.
Πριν
2.
Υπεροχή, προτίμηση
|
1.
προετοιμασία
2.
προτιμώ
|
Β) Λαϊκά
Μόριο
|
σημασία
|
παράδειγμα
|
|
1
|
Α- ,αν-, ανα-
|
στερητικό
|
Άκακος, αναβροχιά, ανίκανος
|
2
|
Ξε-
|
1.
έξω
2.
Πολύ
3.
Εντελώς
4.
Στέρηση
5.
Χρονική διάρκεια
|
1.
Ξεμυτίζω
2.
Ξεμακραίνω
3.
Ξεπαγιάζω
4.
Ξεδιψώ
5.
ξεκαλοκαιριάζω
|
3
|
(ξ)ανα-, (ξ)αν
|
1. κίνηση προς τα πάνω
2. εκκίνηση, εκδήλωση
3. επανάληψη, επιστροφή
4. Επίταση
|
1. αναπήδηση
2. αναρωτιέμαι
3. ανακαλώ, αναγεννιέμαι
4. Αναζητώ
|
Δείτε και http://paterolakas.blogspot.gr
Οι κυριότερες σημασίες των αχώριστων μορίων στη Νεοελληνική Γλώσσα
Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου
Θυμάμαι για
την παράγραφο
Μαθαίνω
ότι:
Μαθαίνω
ότι:
Οι λεπτομέρειες μιας παραγράφου είναι δυνατόν να αναλυθούν με διάφορους τρόπους, όπως: α) συγκρίνοντας δύο όμοιες ή διαφορετικές συνήθως καταστάσεις, έννοιες, πρόσωπα κτλ., β) χρησιμοποιώντας επιχειρήματα και άλλες αποδείξεις για να αιτιολογήσουμε μια θέση-άποψη, γ) διαιρώντας μια έννοια σε μικρότερα μέρη για να την παρουσιάσουμε καλύτερα, δ) προσπαθώντας να ορίσουμε/παρουσιάσουμε το περιεχόμενο μιας έννοιας τονίζοντας τη βασική της διαφορά από άλλες ομοειδείς. Βέβαια, στις περισσότερες παραγράφους που γράφουμε ή συναντάμε σε διάφορα κείμενα χρησιμοποιούνται περισσότεροι από ένας τρόποι ανάπτυξης, οπότε μιλάμε για συνδυασμό τρόπων-μεθόδων ανάπτυξης μιας παραγράφου
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B110/244/1804,5784/
Θυμάμαι για
την παράγραφο- Στο βιβλίο της Α΄ τάξης μάθαμε τι είναι η παράγραφος, ποια είναι τα βασικά (δομικά) της μέρη (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες, κατακλείδα) και με ποιους τρόπους συνδέουμε τις προτάσεις στο εσωτερικό μιας παραγράφου. Ενώ τα γνωρίζουμε όλα αυτά, διαπιστώνουμε ότι αρκετές φορές οι παράγραφοι στα κείμενά μας είναι πολύ σύντομες, παρότι το υλικό που έχουμε να αξιοποιήσουμε είναι αρκετό. Το πρόβλημα αυτό οφείλεται κυρίως στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσουμε/παρουσιάζουμε τις λεπτομέρειες της παραγράφου.
Μαθαίνω
ότι:- Ένας πρώτος βασικός τρόπος ανάπτυξης των λεπτομερειών μιας παραγράφου είναι η παρουσίαση στοιχείων-παραδειγμάτων από την Ιστορία ή και από τη σύγχρονη κοινωνική-καθημερινή μας ζωή.
Μαθαίνω
ότι:Οι λεπτομέρειες μιας παραγράφου είναι δυνατόν να αναλυθούν με διάφορους τρόπους, όπως: α) συγκρίνοντας δύο όμοιες ή διαφορετικές συνήθως καταστάσεις, έννοιες, πρόσωπα κτλ., β) χρησιμοποιώντας επιχειρήματα και άλλες αποδείξεις για να αιτιολογήσουμε μια θέση-άποψη, γ) διαιρώντας μια έννοια σε μικρότερα μέρη για να την παρουσιάσουμε καλύτερα, δ) προσπαθώντας να ορίσουμε/παρουσιάσουμε το περιεχόμενο μιας έννοιας τονίζοντας τη βασική της διαφορά από άλλες ομοειδείς. Βέβαια, στις περισσότερες παραγράφους που γράφουμε ή συναντάμε σε διάφορα κείμενα χρησιμοποιούνται περισσότεροι από ένας τρόποι ανάπτυξης, οπότε μιλάμε για συνδυασμό τρόπων-μεθόδων ανάπτυξης μιας παραγράφου
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B110/244/1804,5784/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου